Leżajsk leżał na wzgórzu wznoszącym się nad Sanem. Po zniszczeniach z XVII stulecia zapełnił się ludnością żydowską. Obok stał otoczony murami i basztami obronny klasztor OO. Bernardynów. W czasach naszej opowieści miasto było własnością Wojciecha hrabiego Miera, wkrótce wroga Konstytucji 3 Maja i targowiczanina.
Wozy Hausnerów przejechały traktem łańcuckim przez Rynek w kierunku Niska. Zabudowania klasztoru widzieli potem z drogi przez Stare Miasto.
Wiosną 1786 roku minęli folwark tarnawiecki. W oddali widać było ścianę lasu ciągnącego się aż do rzeki Tanew i wzgórz Roztocza. W prawo piaszczysta, niezbyt uczęszczana droga znikała wśród pół nad Sanem. Po lewej stronie wznosiły się już ściany pierwszych domów kolonii.
Przysiółek o nazwie Tarnawiec powstał w drugiej połowie XVIII wieku w południowym krańcu Kuryłówki. Założona przez Zofię Odrowąż ze Sprowy osada została tak nazwana dla upamiętnienia Jana Krzysztofa Tarnowskiego, kasztelana wojnickiego i starosty sandomierskiego. Na początku wieku właścicielem był Alfred Potocki. W latach budowy kolonii starostwo leżajskie znajdowało się w rękach Józefa Potockiego. Czwarta część majątku Potockiego została zajęta. W wójtostwach wsi Brzyska Wola, Dębno, Jelna, Łukowa, Wola Zarczycka powstały kolonie Gillersdorf, Koenigsdorf, Hirschbach, Alt i Neu Dornbach.
Józef Potocki
Dlaczego osadę nazwano Dornbach? Za domami, aż do krętej rzeczki, ciągnęły się świeżo zaorane pola. Przy drogach, w miedzach, wyrastały krzaki tarniny. Cierniowy Potok? W brzeg, korzeniami wrastały stare olchy. Przy drogach dochodzących do lasu rosły jeżyny. Czy Dornbach to polski Tarnawiec?
Dwadzieścia rodzin osadników przez kilka dni obserwowało mierniczych dokonujących parcelacji dawnych dóbr królewskich. Kształt wsi i rodzaj budynków był ustalony przez austriacką administrację. Osadnicy tymczasowo mieszkali w zabudowaniach folwarku, w Kuryłówce, a niektórzy w Leżajsku. Skąd przybywali? W dokumentach dotyczących Leżajska czytamy niemieckie nazwy: Bach w powiecie Biebrich, Reichenberg i Dollesheim w powiecie Posenheim, Theilscheim w Palatynacie, Dalsheim, Gundheim bei Worms... O Dornbachu wiem tyle, że osadnicy przybyli w południowych krajów Rzeszy. Bawaria? Oberpfalz? Frankonia?
W sąsiedztwie szkoły, po numerem 3, miało być budowane gospodarstwo Heinricha Hausnera. Dla Franza nieco dalej wyznaczono parcelę nr 9, a obok możliwe, że nr 8 dla Antona. To są jedynie przypuszczenia.
Taką samą próbą odtworzenia wydarzeń jest śmierć nieznanej z imienia żony Franza. Mogła umrzeć w podróży, albo ciężką wiosną 1786 roku już w Dornbach. Chorowała? Zmarła przy narodzinach dziecka? W pierwszych osadach była zaledwie jedna akuszerka, która wędrowała od wsi do wsi. Jej mogiła z metalowym krzyżem mogła być pierwszą w niemieckiej części tarnawieckiego cmentarza. Prawdopodobieństwo takich zdarzeń wynika z zapisu w aktach metrykalnych. Franz występuje jako "viduus", wdowiec. Miał 28 lat. Nowy dom potrzebował gospodyni.
W latach 1749-1751 J.Potocki na stromym kuryłowskim brzegu rzeki Złotej, na skraju Tarnawca, postawił murowany dworski kościół z barokowym ołtarzem i amboną. Przed tym ołtarzem 3 lutego 1789 r. klęczeli Franz Hausner i Katherina Weberin, aby ślubować sobie wierność i uczciwość małżeńską. Obok rodziców Katheriny i brata Heinricha ich radość dzielili świadkowie: Anton Hausner i Johann Burda. W kościele była zapewne żona Burdy, Margaretha Hausner; jedenaście lat starsza od Franza, możliwe że jego siostra.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz